Ομαλά παραθετικά επιθέτων

Φύλλο εργασίας (Ομαλά παραθετικά επιθέτων)

1. Δευτερόκλιτα επίθετα    Συγκριτικός βαθμός: -ό/ώτερος,  - ο/ωτέρα, -ό/ώτερον
   Υπερθετικός βαθμός: ό/ώτατος, - ο/ωτάτη, -ό/ώτατον

α) Αν η παραλήγουσα είναι μακρά η κατάληξη του παραθετικού έχει  -ο- (όμικρον), π.χ:

       ξη-ρός → ξηρότερος, ξηρότατος

       γενναῖ-ος → γενναιότερος, γενναιότατος

       πτω-χός → πτωχότερος, πτωχότατος

β) Αν η παραλήγουσα είναι βραχεία η κατάληξη του παραθετικού έχει -ω- (ωμέγα) π.χ:

       σο-φός → σοφώτερος, σοφώτατος

       νέ-ος → νεώτερος, νεώτατος

       φανε-ρός → φανερώτερος, φανερώτατος

γ) Η βραχεία παραλήγουσα λογαριάζεται ως μακρά, όταν μετά το βραχύχρονο φωνήεν υπάρχουν δύο ή περισσότερα σύμφωνα ή ένα διπλό, π.χ:

       σεμνός → σεμνότερος, σεμνότατος (μετά το -ε- ακολουθούν τα μ,ν)

       θερμός → θερμότερος, θερμότατος (μετά το -ε- ακολουθούν τα ρ,μ)

        ἔνδοξος → ἐνδοξότερος, ἐνδοξότατος (μετά το -ο- ακολουθεί το διπλό -ξ-)

δ) Αν η παραλήγουσα έχει α, ι, υ λογαριάζεται ως μακρόχρονη:

    - στα επίθετα: ἀνια-ρός, ἰσχυ-ρός, ψι-λός, φλύα-ρος, πρᾶ-ος και λι-τός

       (π.χ ἀνιαρότερος, ἀνιαρότατος)

    - στα σύνθετα επίθετα που έχουν β΄ συνθετικό τις λέξεις:

       λύπη (ἂλυπος → ἀλυπότερος, ἀλυπότατος)

       κίνδυνος (ἐπικίνδυνος → ἐπικινδυνότερος,  ἐπικινδυνότατος)

       ψυχή (εὒψυχος → εὐψυχότερος, εὐψυχότατος)

       θυμός (πρόθυμος → προθυμότερος, προθυμότατος)

       τιμή (ἔντιμος → ἐντιμότερος, ἐντιμότατος)

       νίκη (φιλόνικος → φιλονικότερος, φιλονικότατος)

       κῦρος (ἂκυρος → ἀκυρότερος, ἀκυρότατος)

ε) Αν η παραλήγουσα έχει α, ι, υ λογαριάζεται ως βραχύχρονη στα επίθετα που λήγουν σε:

      -ιος (ἂγριος → ἀγριώτερος, ἀγριώτατος)

      -ικος (λογικός → λογικώτερος, λογικώτατος)

      -ιμος (φρόνιμος → φρονιμώτερος, φρονιμώτατος)

      -ινος (ἀνθρώπινος → ἀνθρωπινώτερος ἀνθρωπινώτατος)

      -ακος (μαλακός → μαλακώτερος, μαλακώτατος)

      -αλος (ἁπαλός → ἁπαλώτερος, ἁπαλώτατος)

      -ανος (ἱκανός → ἱκανώτερος, ἱκανώτατος)

      -ατος (δυνατός → δυνατώτερος, δυνατώτατος)

      -αρος (καθαρός → καθαρώτερος, καθαρώτατος)

       [εξαιρούνται: ἀνιαρός, φλύαρος]

      -υρος (ὀχυρός → ὀχυρώτερος, ὀχυρώτατος)

       [εξαιρείται: ἰσχυρός]

      -χος (ἣσυχος → ἡσυχώτερος, ἡσυχώτατος)

2. Τριτόκλιτα επίθετα

Συγκριτικός βαθμός: -έστερος,  -εστέρα, -έστερον

Υπερθετικός βαθμός: -έστατος, -εστάτη, -έστατον

-         σε -ης, -ης, -ες (ἀληθής → ἀληθέστερος, ἀληθέστατος)

-         σε -ων, -ων, -ον (εὐδαίμων → εὐδαιμονέστερος, εὐδαιμονέστατος)

Προσοχή! Τα ομαλά παραθετικά κλίνονται:

Α) στο συγκριτικό βαθμό με τις καταλήξεις του επιθέτου «ὁ δίκαιος - ἡ δικαία - τό δίκαιον»

Β) στον υπερθετικό βαθμό με τις καταλήξεις του επιθέτου «ὁ ἀγαθός - ἡ ἀγαθή - τό ἀγαθόν»

Κάντε κλικ στις παρακάτω εικόνες, για να δείτε πώς κλίνονται τα συγκεκριμένα επίθετα.